Psikoloji, bir bilim haline gelmeden önce uzun yollardan geçmiştir. Ruhun iyileştirilmesi çeşitli araçlarla yüzyıllardır yapılmaktadır. Kimileri müzikle, kimileri sanatla psikolojiyi psikoloji adını vermeden uygulamıştır. Ancak belirgin bir yöntemin olmayışı çeşitli problemleri de beraberinde getirmiştir. Ruh sağlığı problemi yaşayan kişiler, toplumdan uzak tutulmaya çalışılmıştır.
İyileştirmek için önce anlamak ve anlamlandırmak çabası psikoloji bilimi için öncü bir ilkedir. Bilim dalı olmadığı dönemlerde ruh sağlığı problemleri yaşayan kişilerin içerisine şeytan kaçtığı, onların cadı olduğu, kapatılıp kilitlendiği ve hatta insanat bahçesi gibi korkunç bir yöntemle insanların biletle akıl hastanelerini ziyaret ettiği anlar yaşanmıştır. Bu sebeple psikolojide yaşanan ilkler önemlidir. Gelin birlikte bakalım.
Psikolojide İlkler: Bir Bilim Dalı Olması
Psikoloji, yukarıda da sözünü ettiğim gibi bilimden uzak yöntemlerle bazıları insanlara iyi gelse de bazıları ötekileştirmeye, etikete sebep olacak şekilde uygulanıyordu. Bilimin daha fazla konuşulmasıyla birlikte bu alanda da öncü isimler çıkarak laboratuvarlar kurdular, kitaplar yazdılar, yaklaşımlar sundular ve psikoloji bugünkü halini alabilmesi için ilk temellerini oluşturdu.
Wilhelm Wundt (1879): Almanya'nın Leipzig Üniversitesi'nde ilk psikoloji laboratuvarı kurarak psikolojiyi bağımsız bir bilimsel disiplin olarak tanıtan kişi olarak kabul edilmektedir. Bu laboratuvar, deneysel psikoloji başlangıcıdır ve Wundt’un çalışmaları, psikolojinin bilimsel yöntemlerle incelenebileceğini göstermiştir.
William James (1890): "The Principles of Psychology" adlı eseriyle modern psikolojinin temellerini atan önemli bir figürdür. Bu kitap, psikoloji alanında önemli bir referans olarak kabul edilir ve James’in bilinç, alışkanlık ve duygu teorileri gibi konulardaki görüşlerini içerir.
Sigmund Freud (1895): Freud ve Josef Breuer, "Histeri Üzerine Çalışmalar" adlı eserlerinde psikanaliz yönteminin temellerini attılar. Freud, bilinçdışı süreçler, rüyalar ve serbest çağrışım teknikleri gibi konularla ilgilenerek psikanalizin kurucusu olarak kabul edilir.
John B. Watson (1913): "Psychology as the Behaviorist Views It" adlı makalesiyle davranışçılığın (behaviorism) temel ilkelerini ortaya koydu. Watson, psikolojinin yalnızca gözlemlenebilir davranışları incelemesi gerektiğini savundu ve bu yaklaşım, psikolojiye objektif bir bilimsel çerçeve kazandırdı.
Jean Piaget (1920'ler): Piaget, çocukların bilişsel gelişimini inceleyen ilk psikologlardan biridir. Onun çalışmaları, bilişsel psikoloji temellerini atmış ve çocukların düşünme süreçlerinin evrelerini tanımlamıştır.
Abraham Maslow (1943): "A Theory of Human Motivation" adlı makalesiyle insanist psikolojinin temellerini atan Maslow, insan motivasyonunu anlamak için ihtiyaçlar hiyerarşisini geliştirmiştir. Bu yaklaşım, insanların kendini gerçekleştirme ve potansiyellerini maksimize etme eğilimlerini vurgular.
Martin Seligman (1998): Pozitif psikoloji hareketini başlatarak, psikolojinin yalnızca patolojik durumlarla değil, aynı zamanda insan mutluluğu ve refahı ile de ilgilenmesi gerektiğini savunmuştur. Seligman’ın çalışmaları, psikolojinin olumlu yönlerine odaklanarak bireylerin yaşam memnuniyetini artırmayı amaçlar.
Roger Sperry (1960'lar): Beyin hemisferlerinin farklı işlevlere sahip olduğunu gösteren çalışmaları ile nöropsikolojinin kurucularından biri olarak kabul edilir. Sperry’nin "split-brain" çalışmaları, beynin iki yarım küresinin nasıl farklı görevler üstlendiğini anlamamıza yardımcı olmuştur.
Psikolojinin Gelişimindeki Diğer Önemli İlkler
Psikoloji bilim dünyasına adım atması ile birlikte pek çok farklı ilki daha beraberinde getirmiştir. Bu ilkler bilim dünyasının duyduğu ihtiyaçlar ile birlikte de şekillenmiştir. Artık psikoloji bambaşka yöntemlerle insanların ruhuna dokunmaktadır. Bu sayede yeni yöntemlere, yeni araçlar ve yetişecek yeni insanlara duyulan ihtiyaç artmıştır. Bu ihtiyaç doğrultusunda da ortaya bazı yenilikler çıkmıştır:
İlk Zeka Testi (1905): Alfred Binet ve Théodore Simon, çocukların zeka seviyesini ölçmek için geliştirdiler. Bu test, eğitim sisteminde çocukların uygun sınıflara yerleştirilmesinde kullanıldı.
İlk Klinik Psikoloji Programı (1947): Amerika Birleşik Devletleri'nde, Amerikan Psikoloji Derneği (APA), klinik psikoloji alanında doktora eğitimi için Boulder Modeli'ni (bilimci-uygulayıcı modeli) geliştirdi. Bu, klinik psikolojide bilimsel araştırma ve uygulamanın birleştiği ilk programdı.
İlk İlaç Tedavisi (1950'ler): Şizofreni ve diğer ciddi mental hastalıkların tedavisinde kullanılan ilk antipsikotik ilaçlar bu dönemlerde kullanılmaya başlanmıştır. Bu, psikofarmakolojinin başlangıcını işaret etmekdir.
Opmerkingen